Met name voor de industrie zijn er op korte termijn nog geen goede CO₂-vrije alternatieven. En er is geen tijd om te wachten op betere oplossingen. Nederland moet de CO₂-uitstoot snel verminderen. Daarom stimuleert het kabinet de CO₂-opslag onder de Noordzee. Door de CO₂  permanent op te slaan draagt deze niet bij aan klimaatverandering.

Noodzaak van CO2-afvang en opslag

Nederland wil in 2050 een CO₂-vrij energiesysteem hebben. Dat is afgesproken in het Klimaatakkoord. Soms is het lastig om een productieproces te vervangen door een CO₂-vrij alternatief. 1 van de oplossingen is dan om de CO₂ af te vangen en daarna op te slaan. Bijvoorbeeld in lege gasvelden op zee. Dit wordt ook wel CCS (Carbon Capture and Storage) genoemd. De overheid heeft geen plannen voor CO₂-opslag onder land. Er is voldoende ruimte onder zee: daar kan ongeveer 1600 megaton opgeslagen worden.

Klik op de onderstaande afbeelding om de video over CO₂ opslag in lege gasvelden op zee te bekijken:

Het kabinet stimuleert CO₂-afvang en opslag

Het kabinet stimuleert de afvang en opslag van CO₂. In 2020 is de regeling Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) uitgebreid met CCS. De Nederlandse industrie kan via deze regeling financiële ondersteuning krijgen voor CCS-projecten. Een voorbeeld van CO₂-opslag is het Porthos project, waarbij CO₂ vanuit de Rotterdamse industrie in een leeg gasveld onder de Noordzee zal worden opgeslagen. In 2022 start een volgend project: Aramis.

Met subsidieregelingen stimuleert de overheid niet alleen de opslag van CO₂, maar ook de ontwikkeling van projecten waarbij de afgevangen CO₂ opnieuw wordt gebruikt. Dit heet Carbon Capture and Utilisation (CCU). Omdat planten voor hun groei CO₂ nodig hebben, levert de industrie bijvoorbeeld afgevangen CO₂ aan de glastuinbouw. Voorbeelden hiervan zijn:

• De levering van CO₂ van Shell en Alco in Rotterdam aan tuinders in het Westland via de OCAP-pijpleiding. 
• CO₂ van de afvalverbrander van AVR in Duiven die met vrachtauto’s naar de tuinders in Oost-Nederland wordt gebracht.

Porthos

Porthos is het eerste CCS project op zee dat in Nederland van start gaat.
In totaal gaat Porthos ongeveer 37 Mton CO₂ opslaan. Dat is zo’n 2,5 Mton CO₂ per jaar gedurende 15 jaar. Verschillende bedrijven zijn betrokken bij het afvangen, transporteren en opslaan van de CO₂. De CO₂ gaat met een pijpleiding vanaf de Maasvlakte onder zeebodem naar een platform op de Noordzee, waar het vervolgens geïnjecteerd wordt in het gasveld.

Risico's van CO₂-opslag

CO₂ komt van nature voor in de lucht en is niet giftig. In grote hoeveelheden kan het gas gevaarlijk zijn, omdat het door zijn gewicht zuurstof verdringt. Het RIVM heeft in opdracht van het ministerie in kaart gebracht in hoeverre CO₂ schadelijk is. De kans dat grote hoeveelheden CO₂ ontsnappen uit lege gasvelden is volgens experts heel klein. In deze velden heeft namelijk miljoenen jaren aardgas gezeten, zonder dat het in de lucht kwam. Het risico op lekkage van transportbuizen voor CO₂ is vergelijkbaar met een lekkage in een aardgasleiding. Controles maken het risico op lekkage volgens deskundigen heel klein.

Nederland heeft al ervaring met CO₂-opslag met het K12-B-project. In dit project wordt CO₂ afkomstig uit het K12-B-gasveld op de Noordzee terug opgeslagen in hetzelfde gasveld. TNO voerde dit project uit en heeft zo ervaring en kennis opgedaan met CCS die nu weer ingezet kan worden. 

Vergunningen nodig voor transport en opslag van CO₂

Voor transport en opslag van CO₂ zijn vergunningen nodig met strenge veiligheidseisen. Deze eisen staan in de Mijnbouwwet. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) houdt toezicht op de naleving van de Mijnbouwwet.