Een jaar na de Russische inval in de Oekraïne komt er vrijwel geen Russische energie meer naar Nederland. Vloeibaar Russisch gas (LNG), dat niet per leiding maar per schip wordt aangevoerd, is de enige uitzondering hierop.
De Europese lidstaten spraken af de import van Russische energie zo snel mogelijk af te bouwen. Nederland werkte hard om de hierdoor dreigende energietekorten te voorkomen. Met het laatste sanctiepakket op Russische olieproducten, dat afgelopen zondag is ingegaan, zijn alle Europese energiesancties nu van kracht. Hierdoor komen er vrijwel geen Russische olieproducten, ruwe olie en kolen Nederland meer in. Ook de import van Russisch gas – niet gesanctioneerd - is flink afgebouwd in Europa én Nederland.
Diversificeren en besparen
Minister Jetten: “Kort na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne stelden we als doel de Russische oorlogskas niet langer te spekken door de energie-invoer uit Rusland zo veel en zo snel mogelijk te beperken. Want maar liefst 60% van de Russische staatsinkomsten kwamen uit de export van fossiele brandstoffen. We hebben al die tijd hard gewerkt om alternatieven te vinden, energie te besparen, sneller te verduurzamen en de gestegen energieprijzen waar mogelijk te dempen.
We blijven hard werken om in de huidige gasbehoeften te voorzien. Bijvoorbeeld door meer LNG-import mogelijk te maken uit meer diverse en stabiele regio’s, gasopslagen goed te vullen, gezamenlijke gasinkoop in Europa te organiseren en energie te besparen.”
Minder Russisch gas
Hoewel er geen sancties op Russisch gas gelden, komt er vrijwel geen Russisch gas via pijpleidingen meer binnen in Nederland. Voor de oorlog in Oekraïne was dit 25% van de Nederlandse import. Daarnaast is het percentage vloeibaar gas (LNG) uit Rusland gehalveerd van 30% in 2021 naar 15% nu. De verminderde import van gas uit Rusland is grotendeels opgevuld met LNG maar ook met meer import uit België (verdubbeling) en het Verenigd Koninkrijk.
De import van Russisch gas is ook in Europa de afgelopen tijd flink afgebouwd. Voor de oorlog in Oekraïne lag het aandeel Russisch gas op zo’n 45%. Inmiddels ligt dit op zo’n 10%.
Meer LNG-terminals
Om ook de volgende winter voldoende gas te hebben, wordt een aantal maatregelen genomen. De gasopslagen zullen opnieuw tot minimaal 90% worden gevuld. Dit is goed voor ongeveer een derde van het nationaal verbruik, maar dat gas wordt ook gebruikt door andere Europese landen.
Ook wordt gewerkt aan het verder vergroten van de importcapaciteit voor LNG, volgend op de verdubbeling van capaciteit vorig jaar. Zowel de nieuwe Eems Energy Terminal als de GATE terminal bieden hier mogelijkheden voor. Daarnaast wordt de mogelijkheid onderzocht om vanaf 2024 nieuwe LNG-terminals in Nederland te realiseren. Voor import, onder meer LNG, werkt Nederland in EU-verband samen aan een actieplan voor gezamenlijke inkoop.
Afbouw Russische olie en kolen
Op 5 december 2022 is het importverbod van Russische ruwe aardolie ingegaan, gevolgd door het importverbod op Russische olieproducten zoals diesel en kerosine van 5 februari. Sinds december vorig jaar komt er geen ruwe Russische aardolie Nederland meer binnen.
Het is niet volledig uit te sluiten dat er indirect Russische aardolie of aardolieproducten Europa binnenkomen. Aardolie wordt soms elders vermengd waardoor de afkomst lastig is te herleiden. Naast het verbod op import van Russische olie en olieproducten hebben de EU-lidstaten ook besloten een maximumprijs te zetten op deze Russische producten: boven deze prijs mag geen enkel bedrijf uit de EU vervoeren, verzekeren of daarvoor welke andere dienst dan ook verrichten.
Het belangrijkste doel van de sancties is dat de Russische overheid in de portemonnee wordt geraakt. Alleen al door deze sanctie wordt geschat dat de Russische regering dagelijks zo’n €160 miljoen misloopt, dit wordt meer zodra bekend wordt wat de gevolgen zijn van de sanctie op olieproducten.
Fysieke tekorten in Nederland worden op korte termijn niet verwacht omdat er voorraden zijn ingeslagen en raffinaderijen in Nederland goed op weg zijn om over te schakelen naar olie uit andere landen. Daarnaast heeft Nederland de strategische voorraad olie en olieproducten op orde.