“We zijn nu al een van de meeste energie-efficiënte multi-client sites van Europa”, zegt Loek Radix trots. “Omdat we de hele keten, van grondstof tot chemische producten, op een plek hebben, kunnen we exotherme en endotherme processen koppelen. Ofwel: processen waarbij warmte vrijkomt leveren de energie aan processen die juist warmte nodig hebben. Daardoor presteren de fabrieken al hoog in de energiebenchmarks.
De afgelopen jaren hebben we niet stilgezeten en beperkten met name de lachgasuitstoot van de fabrieken die salpeterzuur, caprolactam en acrylonitril produceren. Lachgas heeft als broeikasgas een groter effect dan CO2, waardoor we in CO2-equivalenten al behoorlijk op weg zijn naar de 55% emissieverlaging ten opzichte van 1990.”
Circulaire nafta
Het CO2-emissiereductiedoel voor 2030 is dus in zicht. Het doel voor 2050, volledig CO2-neutraal, is een stuk uitdagender. Radix: “We zullen zowel de grondstoffen als de energiemix moeten vervangen voor circulaire en hernieuwbare alternatieven. De fabrieken op de site zijn grofweg te verdelen in twee ketens: de ene keten gebruikt nafta als grondstof, terwijl de andere keten aardgas verwerkt tot chemische producten. Als we die grondstoffen vervangen voor circulaire alternatieven, verduurzaam je in een keer de hele keten.”
Wat betreft de naftaproductie investeerde Sabic recent €100 miljoen in de Sabic Plastic Energy Advanced Recycling (Spear) installatie. Deze pyrolyse-installatie zet plastic afvalstromen om in tacoil, een alternatieve grondstof die nafta kan vervangen. “Tot nog toe vindt plastic zijn einde in de verbrandingsovens van de afvalenergiecentrales”, zegt Radix. “Dat is niet de meest duurzame manier van verwerken. Als we die lineaire keten kunnen ombuigen naar een circulaire, besparen we veel meer tonnen CO2 dan we met onze processen uitstoten.
Voordat het zover is, is er nog wel veel tijd en geld nodig. De installatie die nu wordt gebouwd, kan 20 duizend ton plastic afval per jaar verwerken. Dit levert nog maar 1% van het totale jaarlijkse naftaverbruik van Sabic, maar het is een mooie start van een nieuwe keten.”
Waterstof
Voor de aardgasketen is een vergelijkbaar traject ingezet. Energiebedrijf RWE onderzoekt de mogelijkheid om op het Chemelot-terrein een vergassingsinstallatie te bouwen. Onder de naam Furec, wat staat voor fuse, reuse, recycle, overweegt het bedrijf organische afvalstromen die niet meer te recyclen zijn te vergassen. De fabriek levert dan waterstof, wat een grondstof is voor onder andere de kunstmestproductie van OCI. Maar ook zuiver CO2, wat een belangrijke grondstof is voor de kunststoffen melamine en caprolactam.
Bio-etheen
Radix: “Als de circulaire projecten op stoom komen, kunnen we gefaseerd de fossiele grondstoffen vervangen. Je kunt echter niet alles recyclen. Bovendien verwachten we dat de vraag naar kunststoffen blijft groeien. Er zal dan ook nog behoefte blijven aan nieuwe grondstoffen. Gelukkig zijn er ook biogene alternatieven voor aardolie. We zijn dan ook blij dat bio-etheenproducent Syclus plannen heeft voor fabriek met een productievolume van 100 kiloton op Chemelot. Nu wordt bio-ethanol nog ingezet als transportbrandstof. Maar je kunt er natuurlijk ook kunststoffen van maken. Onlangs nam CropEnergy een 50 procentsbelang in het bedrijf, waarmee het een grote speler kan worden op de markt van biogrondstoffen.”
Elektrificatie
Op weg naar nul emissies in 2050, zal ook de productie zelf CO2-neutraal moeten worden. Met name de naftakraker gebruikt nog veel fossiele energie. “Het is de bedoeling om deze processen te elektrificeren”, zegt Radix. “Sabic onderzoekt momenteel het elektrificeren van kraakovens. Maar dat kraken zou bijvoorbeeld ook kunnen met elektrische de rotor dynamic reactor die Coolbrook test op de Brightlands site. Uitdaging is wel dat dat we daarvoor een veel zwaardere aansluiting op het stroomnet nodig hebben.”
Steun
En dat is niet de enige uitdaging in de transformatie van de chemiesite. Radix: “De acute netcongestieproblematiek is net opgelost, maar als er niet wordt uitgebreid, blijven we tegen de grenzen aanlopen van het elektriciteitsnet. Veel duurzame projecten lopen bovendien vertraging op door de stikstofproblematiek. En ook op andere vlakken zien we dat de vergunningverlening eerder tegen- dan meewerkt.
Ook logistiek leveren de nieuwe grondstoffen nog wat hoofdbrekens op. Gelukkig kunnen we veel over het water transporteren, maar dan moet wel de haven worden uitgebreid. Als we dan ook nog het buisleidingensysteem kunnen uitbreiden, vermijden we dat de wegen in de omgeving dichtslibben.
We staan dus nog maar aan het begin van een volledige transformatie. Gelukkig zijn de bedrijven op het terrein bereid te investeren en breiden ook de nieuwe activiteiten nog steeds uit. Maar we hebben wel alle steun en begrip van de Nederlandse samenleving nodig om onze groene ambities waar te kunnen maken.